به دنبال این حادثه، ساختمان های استانداری، پلیس، ارتش، فرودگاه نظامی و غیرنظامی موصل نیز به دست القاعده افتاد.

درگیری ها برای اشغال موصل از روز جمعه گذشته آغاز و در روز سه شنبه با اشغال کامل دو سوی شهر موصل تکمیل شد. شهر نیز زمانی سقوط کرد که نیروهای ارتش و پلیس عراق به دنبال شدت درگیری ها، مراکز و پادگان ها را ترک و فرار کردند تا پیروزی سهل و آسانی نصیب مهاجمان مسلح شود.

در این باره می توان به نکات زیر اشاره کرد.

- مهمترین و بدترین بخش اشغال شهر موصل، تصرف انبارهای سلاح و مهمات استان نینوا به همراه تعداد زیادی خودرو و تجهیزات نظامی توسط داعش است. این موضوع، قطعا پیشروی داعش به سمت دیگر مناطق عراق به ویژه مناطق سکونت عرب های سنی تسهیل می کند. این مناطق به دلیل سطح بالای نارضایتی ساکنانش از عملکرد دولت عراق، زمینه مناسبی برای اشغال توسط القاعده است. هم اکنون شهرهای محل سکونت عرب های سنی در عراق و در راس آنها بعقوبه، الانبار و تکریت در معرض سقوط به دست داعش هستند.

البته هدف داعش، گسترش سطح مناطق تحت کنترل خود و در نهایت، اشغال پایتخت عراق یعنی بغداد است.

- نیروهای داعش به لحاظ تعدادی، کم اما از نظر کیفی، بالا هستند. آنها معتقدند در حال جهاد هستند در صورت شکست و مرگ به شهادت می رسند و بهشت در انتظار آنهاست. در صورت پیروزی هم می توانند حکومت مورد نظر خود را برپا کنند و قرائت و سلیقه خود از اسلام را اعمال کنند. به همین دلیل آنها توانسته اند در افغانستان پس از بیش از یک دهه، همچنان دولت کابل و نظامیان خارجی را با چالش مواجه کنند و در پاکستان و سوریه هم مناطق وسیعی را در کنترل خود داشته باشند.

برهمین پایه، ارتش و پلیس مسلح به تسلیحات به روز و پیشرفته و آموزش دیده عراق از پس نیروهای داعش برنیامده اند و نباید داعش را یک گروه مسلح کوچک و بیش پا افتاده دانست. همچنین نباید از پیشروی آنها به سمت دیگر شهرهای عراق نیز متعجب شد.

- آمریکا پس از اشغال عراق و سقوط حکومت صدام در سال 2003 ، نیروهای مسلح عراق شامل ارتش و پلیس را منحل و دست به تشکیل نیروهای مسلح جدیدی زد.

ارتش و پلیس جدید عراق با سابقه حدود 10 ساله، بی تجربه است و از قدرت لازم برای عملیات های رزمی برخوردار نیست. حداکثر عملیات های آنها در داخل عراق هم شامل مقابله با افراد مسلح ضعیف (نسبی) و پراکنده است.
پلیس و ارتش عراق برای عملیات های رزمی جدی و واقعی به ویژه در عملیات های جنگ شهری کاملا بی تجربه و فاقد توانایی است.

اشاره به این نکته لازم است که نیروهای داعش به عنوان شاخه از القاعده هم اکنون در سوریه مناطق وسیعی را به کنترل خود در آورده اند. نیروهای القاعده در افغانستان و پاکستان نیز سابقه و تجربه عملیات نظامی علیه نیروهای نظامی پاکستان، افغانستان و نیروهای نظامی ناتو به رهبری آمریکا را دارند.

- اکثر اعضای داعش را اتباع خارجی تشکیل می دهند. مسلمانانی از سایر کشورهای اسلامی و غیراسلامی. بخشی از این افراد قبلا در عملیات های القاعده در افغانستان، پاکستان، چچن و عراق، تجربه رزم اندوخته اند و بخشی دیگر هم در سه سال اخیر در جنگ داخلی سوریه توانسته اند تجربه ای بیاموزند.

- به نظر می رسد با توجه به بن بست در جنگ داخلی سوریه برای القاعده و پیشروی های ارتش این کشور، داعش تصمیم گرفته است با پیشروی در خاک عراق، ضمن جبران شکست های خود در سوریه، بتواند پشتوانه مناسب سرزمینی، تسلیحاتی و روحی را برای عملیات های خود در سوریه فراهم کند.

- داعش با اشغال موصل به فاصله حدود 200 کیلومتری مرز ایران رسیده است. حضور القاعده در این فاصله اندک، قطعا می تواند تاثیر منفی بر امنیت ملی و مرزی ایران داشته باشد. علاوه بر این، ناامنی و بی ثباتی در عراق، به طور حتم، عواقب و تبعات منفی بر امنیت ایران خواهد داشت.

لذا مقامات ایرانی ضمن افزایش هوشیاری و احتیاط ، باید اقدامات لازم و حتی پیشگیرانه را برای جلوگیری از "همسایگی با القاعده" انجام دهد. در همین ارتباط، دخالت نظامی ارتش ایران برای سرکوب داعش و پیشروی این گروه در شمال عراق، می تواند گزینه ای قابل اجرا باشد.

نیروهای نظامی ایران در سال 1377 و به هنگام اشغال مزارشریف و کابل به دست طالبان به عنوان بازوی اجرایی و حکومتی القاعده در افغانستان و همسایه شدن ایران با نیروهای طالبان، عملیات بزرگ انتقال نیروهای نظامی ارتش و سپاه را به سمت مرزهای شرقی انجام داد و حتی برخی از مواضع طالبان در مناطق مرزی را بمباران کرد.

مقامات ایرانی باید خود را برای هر پیش آمدی در عراق و از جمله گسترش دامنه درگیری های داعش به بغداد آماده کنند.